Yüz felci nedir?

Yüzdeki mimik kaslarına beyinden uyarı getiren fasiyal sinir liflerinin detaylı hasar görmesi sonucunda yüzde hareket kaybı gelişmesine yüz felci denir. Yüz felci aniden ortaya çıkabileceği gibi belirli bir zaman diliminde gelişebilir.

Yüz felci neden olur?

Yüz felci; kafa travması, beyin damar tıkanıklığı, baş-boyun tümörleri, yüz sinirinde zedelenme gibi değişik nedenlerle ortaya çıkar.

Bell Paralizisi

Yüz felcinin en sık sebebi Bell paralizisi adı verilen klinik durumdur. Bell paralizisi yüzün yalnızca bir doğrultusundaki kasları etkileyen, aniden ilerleyen ve sebebi bilinmeyen bir yüz felci şeklidir. Altta yatan tümör, kafa travması gibi bilinen bir sebep yoktur. Yüz sinirinde ödem gelişmesi sonucunda içerisinden geçtiği kemik yapılarda sıkışması neticesinde meydana geldiği düşünülür. Fasiyal sinirin viral enfeksiyonu ile iligli olduğu düşünülmektedir. Bell paralizisine bağlı yüz felci geçiren hastaların %90’a yakını  altı ay içerisinde tamamıyla iyileşir.

İnme

Yüz felcinin daha ciddi bir sebebi inmedir. İnmeye bağlı olarak yüz kaslarını  uyaran sinir hücrelerinin beyinde hasar görmesi sonucunda gelişir. İnmeye bağlı yüz felcinde yüz sinirinde direkt olarak hasar yoktur. Bu halde yüz felci, beyin hasarı ve mesajların yüz sinirine doğru şekilde aktarılamamasından kaynaklanır. İnme tarzına bağlı olarak beyin hücrelerinin zarar görmesinin nedenleri;

Oksijen eksikliği
Kanaması sebebiyle beyin hücrelerinde aşırı basınç oluşması şekilde sıralanabilir.

Diğer nedenleri

Yüz felcinin başka nedenleri arasında şunlar bulunmaktadır:

Kafatası kırığı ve beyin hasarı
Yüz yaralanmaları
Baş ya da boyun urları
Orta kulak enfeksiyonu
Kulakta görülen başka hasarlar
Lyme hastalığı: Kene ısırması yolu ile insanlara bulaşan bakteriyel bir enfeksiyon hastalığı
Ramsay-Hunt Sendromu. Su çiçeği faktörü olan varisella zoster virüsünün yineleyen aktivasyonudur. Bu hastalığın bir neticesi olarak yüz siniri zedelenirse yüz felci gelişir.
Beyni ve omuriliği etkileyen multipl skleroz ve Guillain-Barré belirtisi gibi otoimmün hastalıklar
Cerrahi nedenler: Mesela akustik nöRoma ya da fasiyal sinir urunun çıkarılması esnasında ya da tükrük bezlerinden en büyüğü olan parotis bezi ameliyatları yapılırken fasiyal sinire zarar verilmesi
Rahimde fasiyal sinir ya da yüz kaslarının anormal gelişimi
Moebius, Charge ya da Melkersson-Rosenthal belirtisi gibi doğuştan gelen sendromlar sebebiyle doğuştan yüz felci görülebilir.
Doğum travması: Doğum esnasında forseps tüketimi ya da yüz gelişi sebebiyle birtakım bebeklerde yüz sinirinde yaralanma olabilir. Sonuç olarak geçici yüz felci gelişebilir. Bu tür sinir yaralanması ilerleyen bebeklerin %90’ı tedavi olmadan tamamıyla iyileşir.

Yüz felci bulguları nelerdir?

Yüz felcinin çok değişik bulguları bulunmaktadır ve şunlar nedeni bağlı olarak şahıstan şahsa değişiklik gösterir.
Bell paralizisi bulguları

Bell paralizisi bulguları arasında şunlar olabilir:

Tek doğrultulu yüz felci
Etkilenen doğrultuda göz kırpma ve alın kırıştırma denetimi kayıbı
Azalmış gözyaşı
Ağızda sarkma
Kaslarda seğirme gibi istemsiz hareketler
Etkilenen doğrultuda değişmiş tat duyusu
Konuşma bozukluğu
Aşırı salya üretimi
Yeme ya da içme zorluğu
Kulak içersinde ya da gerisinde ağrı
Çene mafsalı etrafında ağrı
Etkilenen doğrultudaki kulakta seslere aşırı duyarlılık
Baş ağrısı

Sayılan açıklanan büyülenen doğrultuda meydana çıkar. Nadir hallerde Bell paralizisi yüzün her iki doğrultusundaki sinirleri de etkileyebilir.
İnmeye bağlı yüz felci bulguları

İnmeye bağlı yüz felci yaşamış hastalar genelde Bell paralizisinde görülen aynı bulguları gösterirler. Ancak, inmede birtakım ek açıklanan bulunmaktadır. Bell paralizisinde görülenlere ek olarak alttaki açıklanan bulunmaktadır;

Bilinç değişikliği
Kafa karışılığı
Baş dönmesi
Denge problemleri
Görme problemleri
Epileptik nöbetler
Vücudun bir doğrultusunda kollarda ya da bacaklarda kuvvetsizlik

İnmeye bağlı yüz felci yaşamış hastalarda Bell paralizisinin aksine büyülenen doğrultudaki göz kırpma ve alın kırıştırma yeteneği korunur.

Yüz felci tanısı nasıl konulur?

Yüz felci tanısı amacıyla hekim hastanın kaş kaldırma, göz kırpma, gülümseme, kaşları çatma gibi mimikler yapmasını isteyerek kas faaliyetlerini değerlendirir. Ayırıcı tanı amacıyla elektromiyografi (kasların ve onları denetim eden sinirlerin sağlığını denetim eden test), MR ve BT gibi görüntüleme taramaları ve kan testleri yapılabilir. Testler sayesinde yüz felcinin sebebi saptanmaya çalışılır.

Yüz felci tedavisi nasıl yapılır?

Yüz felci tedavisi altta yatan nedene göre planlanır.
Bell paralizisine bağlı yüz felci tedavisi

Bell paralizisi tespit edilen bireylerin büyük çoğunluğunda tedavi olsun ya da olmasın yüz felci bulguları kendi kendine tamamıyla  iyileşme gösterir. Bununla beraber çalışmalar yüz felci geliştiğinde hemen ağız yolu ile prednizon gibi steroidlerin ve antiviral ilaçların alınmasının, tam iyileşme şansını artırmaya yardımcı olma ihtimalini göstermiştir. Hem de fizik tedavi programları kasların güçlendirilmesine ve kalıcı hasarı önlemeye yardımcı olabilir.

Tamamen iyileşmeyenler amacıyla, tamamıyla kapanmayan göz kapaklarının düzeltilmesine ya da çarpık gülümsemenin düzeltilmesi amacıyla plastik cerrahiden yardım alınabilir.

Yüz felci amacıyla en büyük tehlike mümkün göz hasarıdır. Bell paralizisi genelde bir ya da iki göz kapağının tamamiyla kapanmasını önler. Göz kırpmada problem meydana çıktığında kornea kuruyabilir ve yabancı partiküller göze girip zarara neden olabilir. Bu sebeple yüz felci olan şahıslar gün boyu suni gözyaşı kullanmalıdır. Gözün nemli kalması ve korunmasını sağlamak amacıyla ilaveten şeffaf plastikten yapılmış bir aparat takmaları gerekebilir.

İnmeye bağlı yüz felci tedavisi

İnmeden kaynaklanan yüz felci tedavisi amacıyla ilk olarak inmenin tedavi edilmesi gerekir. İnme çok yeni olmuşsa ve pıhtıdan kaynaklanıyorsa pıhtının çözülmesine yönelik tedavi uygulanır. İnme, çok uzun vakit evvelce olmuşsa, beyinde daha çok hasar tehlikesini azaltmak amacıyla ilaç tedavisi başlanabilir. İnmenin kalıcı duruma gelmemesi amacıyla erken dönemde tedavi edilmesi büyük ehemmiyet taşır.

Diğer nedenlerden kaynaklanan yüz felci tedavisi

Diğer nedenlerden ötürü meydana gelen yüz felci tedavisinde ameliyatla hasar görmüş sinirleri ya da kasları tamir etmek ya da varsa urları çıkarmak gibi yöntemler kullanılabilir. Üst göz kapağının kapatılmasına yardımcı olmak amacıyla ufak ağırlıklar cerrahi yolla kapağın amacıyla yerleştirilebilir.

Bazı insanlar felce ek olarak denetimsiz kas hareketleri yaşayabilir. Bu kasların botoks enjeksiyonları ile geçici olarak felç edilmesi ve ilaveten fizik tedavi programları istemsiz kas faaliyetlerini denetim altına alabilmek amacıyla yardımcı olabilir.

Yüz felci nasıl geçer?

Yüz felci tedavisinde fizik tedavi ve rehabilitasyon çok önemlidir. Kliniğimizde; tedavi edilen hastaların büyük çoğunluğunda çok başarılı sonuçlar alınmaktadır.